पाछे ओरसे एक छोटा हिल्ला फचाकसे पिंठि भर अइलटे मै बरे माहाजोर झस्कनु । घुमके हेर्नु ट फेनसे फचकवा पैनु, एक ओर संगे धान लगुइया खिट्ठा मार मार हाँसटहिंट् । फचकुया उहे बनडिडि रहिन, हुकार हँसाइ ओ छल्मलकाहा चाल टे महिन पटै रहे । डेख्ना मे फेन सुग्घुर बोल्नाहा ओ चट्पट्हा खेल्होर्या चल, सक्कुहुनसे बोल्टिरना । चैनारे करैले रहिन खेट्वा उ छलमल्कि ।
धान लगवाई अाइन रहिन उ छलमलकि बनडिडि । बर्खा खोब मचलके मारे गाउँ घर से चैनार खेटवा लागे । भिनसरहि उठ्के आँखि मिस्टि खोटवा ओर सोझरे पर्ना । कोइ कोड्रा लेके टे कोइ हर जुवा मच्याके सोझर्ना बेला रहे । भनसरहिन खनमन-खनमन भाँरा पर्टि भन्सा ओर टे कोइ गोबर कार्हे बगर्वा ओर, कोइ मच्या, पिर्का, छाटा, छट्रि लेके बियार उँखारे सोझर्ना बेला । मै फेन कंधम कोड्रा लेके खेटवा चिटैटि नाम्नु । बुडु गैया भैंस लेके बनुवा ओर चर्हाइ निकरट ओ बुट्कम बैठल सजना, मैना गित गैटि बनुवा मनकैले रहठ । यहोर हरोहिया फेन का कम उहो समजा गैनै खेटवा मनकैले रहट् ।
बाट हो हरडहुवा के । हरबड्डा खेल्ना, "हरदहुवा" खेटि लगाके सेक्ले से रमैना खेल, दु:ख बिस्रावन खैल । बुडु सुनाए हरडहुवा खेल्ले से धान खोब फरट कटि हुन । साइड पुर्खनके बोली सहि लागिन । चैनार चम्पन लागे हरडहुवा नाउक खेल । धान लगैना लेवामे लोट लोट खेल्ना ओ खेलैना खेल होवइ हरडहुवा । उहे पुराने चलनमे रमैना चलन अभिन फेन हेराइल नैहो । एहे रमैना रहर उ बन डिडिक रहिन ।
पानी बर्सटि रहे मै अपन मन्का मेरुवा चच्याइ टहुँ । फचाक से हिल्लक छोटा मोर उप्पर बर्सल । घुमकेहेर्नु टो उहे छलमल्कि रहिन । खेट्वा सेकौनी रहे उ रोज । हमार एक घचिक भैंस लोटान खेल मचल सारा लगुइया अपन मन्का एक डोसर हे लेवाले हिला फचकिक् फचका कर्लै । साल भरिक खैना खेटि रलक मारे हुइ सबसे कर्रा रलसे फेन रहर लग्टिक काम हो इ । हमार जाटिनमे एकठो टिह्वार जस्टै हो । इ बेला हर कोइ पुँछट् खेट्वा सेक्लो कि नाइ, हरडहुवा होगैल ?
हरडहुवा मनैना चलन पहिलहिसे चल्टि अाइल बा । जब सार गाउँक खेटि सेक्ठै टे गाउँक भलमन्सा खेल कर्वाके सुरा मारके गाउँक हरेक घरेम सिकार भात रहठ उ रोज । इ बेला अपन चेलिबेटिन बलाके खओइना फेन चलन बा । थारुनके हर टिह्वार ओ चुक्कि कार्यक्रममें झाल मजिरा मन्डरा जरुर बोलठ । असहे के ई हर बरस बर्खा खेटि सेक्के रमैना हरडहुवम फेन नाचकोर हुइट । उ रोज फेन हमार जोरडार नाच हुइलस ।
गाउँमे सुवर मरलैं सक्कु घरक मनैन के आस रहे आझ सिकार खाब । उहे बेला सल्हा अनसार भलमनसक अंगनम चुक्कि खैना हुइलस । सब जे संझक सामा कर्नामे लागल रहैं, उ रोज भलमनसान अंगना पचकैना रोज रहे, झाल मजिरा छनकैना रोज रहे, ढोल मन्डरा ठोक्ना रोज रहे । लहंगा फरिया उरैना रोज रहे, मन्डरिया उलर उलर मन्डरा बोजैना ओ नचुनिया पुट्ठा डुम्कैना रोज रहे । हम्रे फेन का कम उलर उलर ठोपरि बजैने गित गैलि, टबे मारे हुइ सट्कल कुब्बर ओ पुट्ठा सोझ हुगैल । असिके हरडहुवाके बिडाइ हुइल । अभिन फेन जब जब बर्खा लगट उहे रोजके सम्झना आइट । अोराइल ।
संगम चौधरी ....✍️
0 टिप्पणियाँ